28% diện tích đất đai của Việt Nam bị hoang hóa

Việt Nam còn khoảng 9 triệu ha đất bị hoang hóa (chiếm khoảng 28% tổng diện tích đất đai trên toàn quốc), trong đó có 5,06 triệu ha đất chưa sử dụng (Quyết định số 272/QĐ-TTg ngày 27/2/2007) và 2 triệu ha đất đang được sử dụng bị thoái hóa nặng.

Đó là con số do Văn phòng thực hiện Công ước chống sa mạc hóa của Liên hiệp quốc (UNCCD) tại Việt Nam thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cung cấp Nhân ngày Thế giới chống sa mạc hóa và hạn hán 17-6 năm nay.

Chủ đề của ngày Thế giới chống sa mạc hóa và hạn hán năm nay là “Sa mạc hóa và biến đổi khí hậu – Một thách thức toàn cầu” nhắc nhở chúng ta rằng biến đổi khí hậu và sa mạc hóa có mối quan hệ chặt chẽ với nhau ở rất nhiều cấp độ.

Văn phòng UNCCD Việt Nam cho biết, độ phì nhiêu của đất ở Việt Nam đang có nguy cơ bị giảm xuống hoặc bị thoái hóa nghiêm trọng do xói mòn, rửa trôi, đá ong hóa, chua mặn hóa. Tài nguyên rừng cũng bị suy giảm đáng kể. Nếu như năm 1943 Việt Nam có tỷ lệ che phủ của rừng là 43% thì sau nhiều nỗ lực khắc phục các nguyên nhân mất rừng suốt 60 năm qua, tỷ lệ che phủ hiện nay mới chỉ là 37,6% (Số liệu công bố tháng 12-2006). Rừng bị mất đã làm tăng diện tích đất hoang hóa, kéo theo sự giảm sút đáng kể các hệ sinh thái, làm suy thoái vùng đầu nguồn.

Việt Nam có sa mạc cục bộ, đó là các dải cát hẹp trải dài dọc theo bờ biển miền trung, tập trung ở 10 tỉnh từ Quảng Bình đến Bình Thuận với diện tích khoảng 419.000 ha và ở đồng bằng sông Cửu Long với diện tích 43.000 ha.

Theo thống kê trên bản đồ của FAO và UNESCO, Việt Nam có khoảng 462.000 ha cát ven biển (chiếm khoảng 1,4% tổng diện tích tự nhiên toàn quốc) và 87.800 ha trong số này là các đụn cát, đồi cát lớn di động.

Trong gần 40 năm qua, quá trình hoang mạc hoá do cát di động rất nghiêm trọng. Mỗi năm có khoảng 10-20 ha đất canh tác bị lấn bởi cát di động. Ở các tỉnh duyên hải Nam Trung Bộ, thời tiết đặc biệt khô nóng vào mùa khô,

lượng mưa trung bình hàng năm ở một số nơi chỉ đạt khoảng 700 mm (vùng nóng hạn nhất là Ninh Thuận và Bình Thuận).

Theo Thông điệp của Tổng thư ký Liên hiệp quốc Ban Ki-moon đưa ra trong ngày Thế giới chống sa mạc hóa và hạn hán, sa mạc hóa không chỉ là một thách thức lớn nhất về môi trường của thế giới mà còn là một trong những trở ngại chính nhằm mục tiêu bảo đảm các nhu cầu tối thiểu của con người tại những vùng khô hạn. Sa mạc hóa đe dọa đến sức khỏe và cuộc sống của khoảng 1,2 tỷ người ở trên 100 quốc gia.

Phần lớn những người nghèo nhất trên thế giới cũng chính là những người bị ảnh hưởng trực tiếp của nạn sa mạc hóa. Hai phần ba số người nghèo sống ở các vùng khô hạn, khoảng một nửa sống ở vùng nông thôn nơi sự suy thoái môi trường đang đe dọa đến sản xuất nông nghiệp mà đây chính là cái mà sinh kế của họ phụ thuộc vào.

Trái đất nóng lên sẽ làm tăng số lượng của các hiện tượng thời tiết cực đoan (ví dụ: hạn hán, mưa lớn) sẽ gây ra những tác động to lớn đến các khu vực đất đang bị suy thoái. Điều này sẽ làm cho tình hình sa mạc hóa trở nên nghiêm trọng hơn, làm tăng nguy cơ nghèo đói, di cư bắt buộc và xung đột tại các vùng bị ảnh hưởng.

Tổng thư ký LHQ kêu gọi, nhân ngày Thế giới chống sa mạc hóa và hạn hán chúng ta hãy cùng nhau chống lại nạn sa mạc hóa và biến đối khí hậu theo phương pháp lồng ghép và phối hợp. Đây được coi như là một phần của phương thức tiếp cận tổng hợp nhằm đạt được mục tiêu phát triển bền vững cho tất cả mọi người trên trái đất.

HỒNG VÂN