Lần tới nếu bạn được mời đến một bữa tiệc mà bạn ngại đi, hãy nhớ điều này: sự rụt rè ảnh hưởng tới 40% dân số, và nó không buộc phải là một cái án tử hình.
Mọi người hoàn toàn có thể vượt qua sự e dè bằng cách chuẩn bị và từ từ tham gia vào các tình huống xã hội mới. Có thể không ngạc nhiên gì khi một trong những chuyên gia hàng đầu về sự nhút nhát, Bernardo Carducci, cũng đã từng vật lộn với tính rụt rè của mình.
“Tôi có rất nhiều bạn, nhưng lại chẳng có cuộc hẹn hò nào”, Carducci, Giám đốc Viện nghiên cứu tính nhút nhát thuộc Đại học Indiana, Mỹ, nói về tuổi trẻ của mình.
Carducci cho biết ngược với những gì người ta nghĩ, nhút nhát hoàn toàn không được định trước. Đó là bởi sự nhút nhát cần đến cảm nhận về cái tôi – điều mà chỉ phát triển khi đã được 18 tháng tuổi. Nó bao gồm cảm giác quá ý thức về bản thân, đánh giá tiêu cực về mình, và quá lo lắng cho hình ảnh của mình.
“Người nhút nhát thường hoạt động như thể luôn có một cái gương trước mặt mình”, ông nói.
Tuy nhiên, gene cũng chiếm một vai trò nhất định. Khoảng 15% đứa trẻ sinh ra với một tính dè dặt sẵn có – nghĩa là chúng sẽ phản ứng căng thẳng trước một thử nghiệm mới. Chẳng hạn, chúng có thể co mình lại trước một quả bóng bay bị nổ.
Và nếu 1 trong 2 đứa trẻ song sinh cùng trứng nhút nhát, thì đứa còn lại cũng vậy. “Điều đó không có nghĩa là sự nhút nhát đã được định sẵn do di truyền, hay là không thể vượt qua, mà chỉ đơn giản là một số người được sinh ra đã dễ rụt rè hơn người khác”, Jonathan Cheek, nhà tâm lý học tại Đại học Wellesley, Mỹ, nói.
Nhìn chung, những người rụt rè đều muốn cởi mở và thân thiện với mọi người, nhưng lại không biết phải làm thế nào. Họ rất chậm trong việc làm quen với một tình huống xã hội mới, một phần là do họ quá lo nghĩ về bản thân.
“Họ sẽ tham gia một sự kiện xã hội, nhưng nếu họ thấy không thoải mái trong vòng 10 phút, họ sẽ quay đầu và bỏ chạy”, Carducci nói.
Cuối cùng, người rụt rè thường có cái mà Carducci gọi là “giới hạn phạm vi thoải mái“. Họ có thể cũng giao du và có bạn bè, nhưng lại thường chỉ làm đi làm lại một số việc với cùng một nhóm bạn, thay vì tiếp cận với những tình huống xã hội mới.
Tuy vậy, Carducci chỉ ra rằng sự nhút nhát không liên quan tới lòng tự trọng. Họ vẫn có thể tự tin trong một số lĩnh vực của cuộc sống – họ có thể thuyết trình trước hàng trăm người – nhưng ý nghĩ về một cuộc nói chuyện thân mật với một người lạ khiến họ vô cùng lo lắng.
Có một số cách để vượt qua sự e dè
Một trong số đó là tập luyện thư giãn. Mọi người có thể tưởng tượng mình ở trong các tình huống xã hội khác nhau, trong khi đó hít thở sâu chậm rãi để giữ bình tĩnh. Họ cũng có thể từ từ mở rộng “phạm vi thoải mái” của mình.
Cheek khuyên rằng xung phong là một cách tốt để làm điều đó. “Khi bạn tự nguyện, mọi người sẽ không quan tâm đến trình độ kỹ năng của bạn, họ chỉ đi theo bạn, và vì thế sẽ không có sự phê bình chỉ trích”.
Ngoài ra, điều quan trọng là phải vượt qua sự hổ thẹn từng bước một. Chẳng hạn, “nếu một người đàn ông nhút nhát muốn mời một cô bạn đồng nghiệp đi uống nước, mục tiêu đầu tiên của anh ta là phải có cuộc nói chuyện nhỏ với cô ấy về chủ đề liên quan tới công việc“, Cheek nói.
Trước khi làm điều này, anh ta nên luyện tập trò chuyện với một người bạn hoặc nhà tư vấn. Lần thứ hai khi anh chàng nói chuyện với cô gái, anh ta có thể nói về thứ gì đó cá nhân hơn, cho đến khi cuối cùng anh ấy thoải mái mời cô gái đi chơi.
