Cá: Mẫu vật nghiên cứu bệnh mất ngủ

Một nghiên cứu mới đây đã cho thấy rằng loài cá ngựa vằn (zebrafish) có thể bị chứng mất ngủ, nhất là khi các nhà khoa học làm xáo trộn gien của chúng. Đây sẽ là một vật mẫu rẻ, khỏe để nghiên cứu về các chứng rối loạn giấc ngủ.

Cá ngựa vằn (Ảnh: Pharyngula.org)

Một nghiên cứu mới đây, được trình bày chi tiết trên tờ Plos Biology số ra ngày 16/10, kết luận rằng cá thực sự đã ngủ và thậm chí còn bị mất ngủ đêm. Phát hiện này đang tạo điều kiện để các nhà khoa học tìm hiểu sâu hơn về các vấn đề liên quan đến giấc ngủ của con người.

Ở Mỹ, chứng ngủ rũ do rối loạn thần kinh (neurological disorder narcolepsy) đã ảnh hưởng tới khoảng 2.000 người. Những người này, vào ban ngày thường lúc nào cũng cảm thấy buồn ngủ, nhưng lại mất ngủ vào ban đêm. Những lần tê liệt cơ làm cho chứng ngủ rũ bị mất đi nhưng nó lại gây ra những ảo giác giống như một giấc mơ khi đang ngủ.

Trong nghiên cứu trước, Emmanuel Mignot, một giáo sư về khoa học hành vi và khoa học tâm thần, thuộc Trường Đại học Stanford, phát hiện ra rằng ở hai loài Dobermans và Labradors ngủ rũ đều có một cơ quan nhận cảm (receptor) não “hypocretin” thực hiện sai chức năng. Hai loài trên đã có những dấu hiệu cho thấy chúng có chứng ngủ rũ tương tự như những triệu chứng ở người.

Cá ngựa vằn đang ngủ (Ảnh: Cas.vanderbilt.edu)

Mignot, tác giả Tohei Yogawa của trường Stanford và các đồng nghiệp đã nghiên cứu loài cá ngựa vằn trong bể và thấy rằng khi những sinh vật nhỏ bé đang bơi này ngủ, chúng thường cụp đuôi xuống và thường chìm dưới bề mặt nước cả đêm hoặc lặn sâu dưới đáy bể.

Tiếp đó, các nhà khoa học đã nắm bắt được về giấc ngủ của loài cá ngựa vằn thông thường và loài cá ngựa đã bị biến đổi gen- thiếu các cơ quan thụ cảm hypocretin.

Nói chung, thời gian ngủ đối với loài cá ngựa bị biến đổi gen thường giảm 30% so với loài cá ngựa vằn bình thường. Và khi những gen đột biến này bị loại bỏ đi, chúng vẫn cũng chỉ ngủ được bằng một nửa thời gian của những con bình thường.

Các nhà nghiên cứu nói rằng cá ngựa vằn sẽ là một vật mẫu rẻ, khỏe để nghiên cứu về các chứng rối loạn giấc ngủ.

Bùi Thành