Đau bụng là một danh từ chung chung vì đau bất kỳ một cơ quan nào nằm trong ổ bụng đều có triệu chứng đau nên được gọi là đau bụng. Tuy vậy, mỗi cơ quan khi bị bệnh đều có đau nhưng tính chất đau có khi giống nhau nhưng đôi khi cũng có tính đặc thù riêng của nó.
-
1
Đau bụng vùng thượng vị
Xoắn ruột gây đau bụng nhưng không khu trú ở vùng nào nhất định. Đau thượng vị (dưới mũi ức) thường là đau do hội chứng dạ dày (viêm loét dạ dày hay viêm loét dạ dày – tá tràng), có khi là triệu chứng của viêm tụy cấp, mạn tính. Nếu đau thượng vị lệch sang phải là vùng gan, đường dẫn mật và túi mật. Nếu vị trí đau dịch xuống có thể là vị trí của thận, niệu quản. Cơn đau dạ dày cấp, viêm tụy cấp hay cơn đau do sỏi niệu quản thường dễ bị nhầm lẫn, bởi tính chất đau na ná như nhau. Đau âm ỉ, liên tục cả khi đói lẫn khi no, hoặc đau nhiều khi đói có thể do loét dạ dày – tá tràng, đau khi ăn no do viêm dạ dày, đau như dao đâm có thể thủng dạ dày. Cơn đau bụng do hệ thống gan mật thường xảy ra sau bữa ăn. Hay gặp nhất là đau do sỏi mật. Đau do sỏi mật ngoài đau còn sốt và vàng da. Đau dạ dày, sỏi thận hay gan mật còn có thể thấy nôn, buồn nôn, đau lan ra sau lưng, lên vai, ngực… Đau thượng vị lệch sang trái có thể là lá lách, cũng là vị trí của thận và niệu quản trái, đau vị trí bên trái nếu có chấn thương (tai nạn chẳng hạn) cần lưu ý đến lách bị tổn thương (sưng lách, dập lách…). Đau bụng dữ dội có thể viêm phúc mạc do tiết dịch mật, dịch tụy chảy vào ổ bụng hoặc do thủng dạ dày dịch vị, thức ăn làm viêm phúc mạc… Vì vậy, để chẩn đoán xác định đau thượng vị phải dựa vào các kết quả xét nghiệm máu, siêu âm, Xquang.
-
2
Đau bụng vùng hạ vị
Vùng hạ vị cũng rất hay bị đau do nhiều cơ quan định vị trong đó. Đau hạ vị đáng quan tâm nhất là viêm ruột thừa. Cơn đau của viêm ruột thừa ở phía bên phải (hố chậu phải). Đau có khi âm ỉ nhưng cũng có khi thành từng cơn, kèm theo đau còn có sốt nhẹ, buồn nôn, nôn, bí trung tiện… Đau bụng dưới do viêm đại tràng cũng là bệnh thường gặp, đặc biệt là viêm đại tràng mạn tính căn nguyên do ký sinh trùng amip. Viêm bàng quang cấp tính nhiều khi cũng gây đau bụng dưới kèm theo đái buốt, đái rắt, đái máu mà hay gặp nhất ở nữ giới.
Ngoài đau bụng khu trú ở thượng vị hay hạ vị thì có thể gặp đau bụng không thấy khu trú ở vùng nào nhất định như xoắn ruột, tắc ruột, viêm phúc mạc…
-
3
Khi bị đau bụng nên làm gì?
Khi bị đau bụng cần đi khám bệnh càng sớm càng tốt, nhất là đau nhiều, dữ dội, liên tục, có tiền sử bệnh dạ dày, bệnh gan, mật. Riêng đau hố chậu phải cần hết sức thận trọng, đôi khi chỉ đau âm ỉ nhưng lại là viêm ruột thừa. Đối với nữ giới, khi đau hố chậu phải ngoài việc cảnh giác với bệnh ruột thừa cũng cần lưu ý thêm rất có thể là dấu hiệu của u nang buồng trứng xoắn. Càng thận trọng khi trẻ em kêu đau bụng vì viêm ruột thừa ở trẻ em phức tạp và rất khó chẩn đoán nếu không phải là bác sĩ chuyên khoa ngoại.
