Có lẽ không kẻ đột nhập (và thất bại) nào trong lịch sử được sung sướng bằng những tay thích khách Nhật Bản thời xưa. Thay vì phải chịu đựng tiếng ré đột ngột đinh tai nhức óc từ mấy cái chuông điện tử đắt tiền, chúng sẽ được tận hưởng những giây phút cuối đời bên tiếng hót líu lo phát ra từ hệ thống chống đột nhập huyền thoại trong kiến trúc phong kiến Nhật Bản: Hành lang chim chích.
Hành lang chim chích, tiếng Nhật gọi là “uguisubari”, là một hệ thống sàn nhà được thiết kế để phát ra tiếng động đặc trưng khi ai đó đặt chân lên.
Hành lang chim chích.
Được sử dụng trong các hành lang của chùa chiền và cung điện, hệ thống này phát ra tiếng chiêm chiếp cứ như thể chim hót, giúp báo động cho lính gác của tòa nhà và ép những kẻ thích khách phải từ bỏ cuộc đột nhập của mình.
Từ “chim chích” trong Tiếng Việt tương ứng với từ “uguisu”, một giống chim chim chích Nhật Bản hay sống ở các bụi rậm. Vì vậy “uguisubari” dịch ra từ tiếng Nhật có nghĩa là “lính canh chim chích”.
Hệ thống này phát ra tiếng chiêm chiếp cứ như thể chim hót.
Cái nhìn cận cảnh về cơ chế của hành lang chim chích ở đền Chino-in, Nhật Bản:
Hành lang chim chích ở Eikan-dō Zenrin-Ji.
Địa điểm nổi tiếng nhất ở Nhật Bản có thiết kế hành lang như thế là ở trong cung điện Ninomaru thuộc lâu đài Nijo ở Kyoto. Theo truyền thuyết Nhật Bản, những hành lang này được thiết kế để giúp lính gác có thể nhận ra sự đột nhập của ninja, qua đó cản bước những tay sát thủ nổi tiếng với hành tung bí ẩn và lặng lẽ này.
Ngoài ra chúng còn được sử dụng để bảo vệ gia sản của ngôi đền. Được xây dựng trong thời kì Edo, lâu đài Nijo tập trung quyền lực chính trị tối cao ở Nhật Bản, khi rất nhiều quan chức và các tướng lĩnh quân sự đã từng sống ở đây. Hành lang chim chích thậm chí vẫn còn được sử dụng cho đến ngày nay, để bảo vệ những vị khách quan trọng thăm viếng nơi này.
Những chiếc sàn này phát ra tiếng chiêm chiếp đặc trưng mỗi khi có áp lực tác động vào.
Cung điện Ninomaru ở Lâu Đài Nijo.
Khi một Mạc chúa (Shōgun) hay Lãnh chúa (Daimyō) đến thăm lâu đài, phòng của họ đều có cửa đặc biệt nơi mà các vệ sĩ, lính canh luôn thường trực và sẵn sàng chiến đấu với bất kì kẻ đột nhập nào.
Hệ thống cảnh báo đột nhập hiệu quả nhưng cũng hết sức tinh tế này, được phát minh bởi những thợ mộc và thợ thủ công xuất sắc nhất Nhật Bản bấy giờ.
Để xây nên một hành lang chim chích, các tấm ván gỗ được đặt lên trên một bộ khung rầm chống, vừa đủ kiên cố để không bị trật ra khỏi trục, vừa đủ lỏng lẻo để hơi đu đưa khi bị dẫm lên. Vậy nên mỗi khi bước chân của kẻ đột nhập chạm vào tấm ván sàn, các đầu nối của sàn chà xát lên những cái đinh của rầm gỗ và tạo nên tiếng chiêm chiếp lừng danh,
Kĩ thuật đơn giản của gỗ và đinh đem lại hiệu quả tối đa.
Đền Chion-in.
Sử dụng các kĩ thuật làm mộc đặc biệt thậm chí còn giúp xác định chính xác vị trí của kẻ đột nhập bởi độ to của tiếng động.
Ngoài Lâu Đài Nijo, hành lang chim chích còn có thể được tìm thấy ở đền Chion-in, đền Eikan-do-Zenrin-Ji và ngôi đền Phật giáo Chân Ngôn Tông (Shingon) Daikaku-Ji , tất cả đều tọa lạc trên ở thủ phủ Kyoto, Nhật Bản.
