Nằm giữa Hòn Tre và quần đảo Nam Du, cách đất liền khoảng 60km, trên nền xanh thẳm của đại dương, Hòn Sơn (hòn Sơn Rái) hiện lên như một quả núi khổng lồ.
Muốn đến đây, du khách có thể mua vé tàu (tàu hàng, chưa có tàu cao tốc) khởi hành từ Rạch Giá mỗi ngày một chuyến lúc 9g30 sáng. Trên đường ra khơi, tàu sẽ ghé qua Hòn Tre độ 15 phút để rước khách rồi lại chạy tiếp, đến 12g30 là tới bãi Nhà, trung tâm xã đảo Lại Sơn.
Từ năm 1983, hòn đảo duyên dáng này được mang tên là Lại Sơn, một trong 4 xã đảo thuộc huyện Kiên Hải (Kiên Giang) diện tích 11,5km2 với 2.012 hộ sinh sống. Đến Hòn Sơn, du khách mới thấy hết cảnh sắc nên thơ, sự kết hợp hài hòa giữa biển – đảo với những giá trị nhân văn gắn liền với lịch sử, văn hóa của vùng đất nơi trập trùng sóng nước.
Vào những ngày trời đẹp, mây quang đãng, nhìn từ xa Hòn Sơn như một viên ngọc lấp lánh với 7 đỉnh nhấp nhô trên sóng nước. Càng đến gần, màu xanh trên đảo càng cuốn hút bởi quanh đảo được bao phủ bằng những rặng dừa xanh ngút ngàn, cảnh sắc êm đềm, thơ mộng. Dọc theo bờ biển là làng chài, tàu ghe tấp nập, không khí vô cùng nhộn nhịp.
Đứng từ trên bờ nhìn ra, ai cũng say mê ngắm nhìn những hòn đá to nhỏ, chồng chất lên nhau, tạo thành những dáng vẻ kỳ thú. Hấp dẫn nhất là tại bãi Thiên Tuế, gần đền Nam Hải với những tảng đá sừng sững muôn hình vạn trạng nổi lên trên những viên đá cuội, tạo cảm giác lạ lẫm.
Đa số du khách đến Hòn Sơn thích khám phá đồi Ma Thiên Lãnh, nơi còn lưu giữ nhiều huyền thoại mà mỗi người dân ở đây đều biết đến. Đó là chuyện các nàng tiên thường giáng trần nơi đỉnh núi, gọi là sân tiên. Về sau, nơi đây có nhiều cây rừng, nhiều hang động thanh tịnh nên có nhiều đạo sĩ tìm đến ẩn tu. Trên đường đến Ma Thiên Lãnh hiện còn một tượng Phật lộ thiên và nhiều vết tích của người xưa ghi lại trên đá.
Bãi Thiên Tuế – Hòn Sơn Rái
Trên đỉnh Ma Thiên Lãnh
Nếu có thời gian, du khách hãy khám phá những ngọn đồi còn vương vấn nét hoang sơ, thiên tạo. Ông Hai Xương, một cư dân cố cựu ở đây, cho biết Hòn Sơn hiện còn nhiều gốc cổ thụ quý giá, đặc biệt trầm hương. Ngoài ra, Hòn Sơn cũng còn khá nhiều thú rừng hoang dã như trăn, khỉ, kỳ đà, chim, sóc… Hiện ông đang sở hữu hàng ngàn gốc trầm (tóc) trên 10 năm tuổi do ông nhân giống trồng lại, trong đó có một số cây lâu năm đã tới kỳ khai thác.
Sau khi xuống núi, khách có thể ngâm mình trong những dòng nước mát từ các bãi tắm thiên nhiên trong lành hoặc thưởng thức nhiều loại trái cây ngon ngọt như xoài, mít, đu đủ, đặc biệt là nước dừa tươi.
Hòn Sơn là nơi tập trung nhiều bãi tắm quyến rũ và thơ mộng. Mỗi bãi mang một vẻ đẹp riêng. Bãi Nhà sầm uất, tàu ghe tấp nập; bãi Bấc êm đềm, hoang vắng; bãi Thiên Tuế mông lung, mờ ảo, đẹp như tranh, nơi có đình thần Nam Hải uy nghi, gắn liền với những huyền thoại của cư dân vùng biển đảo.
Đẹp nhất là bãi Bàng uốn lượn như một vòng cung, có dòng suối Tiên từ Ma Thiên Lãnh đổ xuống trong vắt, phong cảnh yên bình như hút hồn du khách.
Những rặng dừa xanh bạt ngàn trên đảo
Nằm trong khu vực tam giác Rạch Giá – Hà Tiên – Phú Quốc, Hòn Sơn còn giống như một thị tứ ngoài khơi, bốn mùa thuyền buôn và tàu đánh bắt tới lui tấp nập. Các mặt hàng nổi tiếng ở đây là tôm, mực, cá, khô, nước mắm, trái cây.
Đến với Hòn Sơn, ngoài việc tham quan, nghỉ dưỡng, khám phá, du khách còn được thưởng thức nhiều món ăn dân dã, những món ngon từ biển như sò, ốc nướng, cá ba thú chiên tươi, mực nướng, cá rìa canh chua, gỏi cá trích cuốn bánh tráng, chấm nước mắm chánh hiệu Hòn Sơn, một trong những đặc sản nổi tiếng mà nhiều người đã ca tụng:
