Cổ Lũy Thôn – vùng đất đã đi vào lòng người qua bài “Vịnh Cổ Lũy cô thôn” của Nguyễn Cư Trinh. Vùng đất đã từng là nơi ghi dấu một thời, từng là 1 trong 12 anh thắng của đất Quảng Ngãi. Đến Cổ Lũy hôm nay, ta không còn cảm nhận được những hình ảnh dân dã và quen thuộc của một làng quê việt như trong bài vịnh của Nguyễn Cư Trinh nữa, nhưng vẫn đọng lại trong lòng người thưởng ngoạn chút gì đó thiêng liêng của vùng đất đã đi vào lòng người.
Thôn Cổ Lũy nằm cách trung tâm TP Quảng Ngãi khoảng 10km về hướng Đông, thuộc Nghĩa Phú, Tư Nghĩa, Quảng Ngãi. Cổ Lũy cô thôn nổi tiếng gắn liền với địa danh núi và sông Phú Thọ. Hai địa danh này là thắng cảnh đã nổi tiếng từ xa xưa với quần thể đá Granit nhiều hình dáng, ngọn núi thấp cùng bóng dừa bao quanh đổ bóng xuống dòng sông phẳng lặng như một bức tranh sơn thủy hữu tình. Và điều làm hấp dẫn người thưởng ngoạn chính là quang cảnh bao la, mênh mông của đồng lúa, dòng sông uốn lượn cùng dải biển dài xa tít khi đứng nhìn từ những tảng đá khổng lồ trên đỉnh núi.
Không những thế, đây còn là nơi tọa lạc của rất nhiều thành cổ của người chăm cùng với nhiều truyền thuyết có giá trị lịch sử cao được ghi lại. Tuy nhiên, đến với Cổ Lũy hôm nay ta không còn tìm lại cảnh tường thành đồ sộ của nơi được mệnh danh là án ngữ cửa biển của người Chăm, quan cảnh chỉ còn sót lại một vài di tích nhỏ đổ nát, tuy nhiên chừng đó thôi cũng đủ giúp ta cảm nhận về một vùng đất có bề dày lịch sử.
Và điều điều khiến vùng đất này để lại nhiều ấn tượng cho cho du khách có lẽ chính là cảnh đẹp bình dị và đậm chất làng quê Việt. Giờ đây, Cô Thôn đã thay đổi nhiều, người xe tấp nập, điện đường trường trạm đã được nâng cấp, tất cả đã đổi thay. Nhưng trong mắt tôi nó vẫn chứa đựng một vẻ đẹp kì diệu như cái tên nó mang theo suốt bề dày lịch sử.
