Mất bản năng vì thừa ánh sáng

Ô nhiễm ánh sáng, một vấn đề xảy ra ở hầu hết các đô thị trên thế giới, nhưng lại ít được chú ý.

Vấn đề phổ biến

Ô nhiễm ánh sáng ám chỉ việc sử dụng ánh sáng nhân tạo không hiệu quả, gây ra những tác động xấu đến kinh tế, môi trường và sức khoẻ. Nhiều người nghĩ rằng ô nhiễm ánh sáng là vấn đề chỉ xảy ra ở những thành phố lớn, nơi hệ thống đèn đường, đèn dùng cho mục đích trang trí và quảng cáo bị lạm dụng quá mức.

Thực tế không phải như vậy. Một gia đình ở ngoại ô, đêm nào cũng bị ánh đèn nhà hàng xóm hắt vào cửa sổ làm cho mất ngủ cũng có thể coi là nạn nhân của ô nhiễm ánh sáng.

Những đường phố rực sáng nối liền với những ngõ hẻm tối tăm khiến những người lưu thông trên đường lóa mắt, không kịp điều chỉnh tay lái; Bầu trời đêm bị nhuộm bởi ánh sáng nhân tạo đến mức không thể nhìn rõ trăng sao. Đó đều là dấu hiệu của ô nhiễm ánh sáng. 

Ô nhiễm ánh sáng ngày càng phổ biến

Cái giá của văn minh

Một hậu quả khác của ô nhiễm ánh sáng là gây rối loạn các hệ sinh thái. Ánh sáng nhân tạo bố trí không khoa học làm động vật mất đi nhiều bản năng tự nhiên vốn được duy trì dựa vào sự khác biệt ngày đêm.

Ánh sáng đèn đường hoặc đèn trang trí tại các cao ốc khiến các đàn chim di cư tưởng nhầm là các vì sao. Chúng sẽ mất phương hướng, bay vô định cho đến kiệt sức hoặc lao vào các tòa nhà. Thống kê của tổ chức Cá và Động vật hoang dã Mỹ cho biết, hàng năm có từ 4 – 5 triệu con chim bị chết do va đập vào các tòa nhà sau khi lạc đường do ánh đèn quảng cáo.

Nhiều loài ếch nhái và động vật lưỡng cư cũng bị ảnh hưởng bởi ô nhiễm ánh sáng. Thông thường, vào ban đêm, chúng thức giấc đi tìm bạn tình để giao phối. Nhưng môi trường chiếu sáng quá mức khiến hoạt động này bị suy giảm, kéo theo số lượng cá thể của nhiều loài ếch nhái sống quanh các đô thị giảm đi rõ rệt.

Đối với sức khoẻ con người, ô nhiễm ánh sáng cũng là một mối đe dọa nghiêm trọng. Nhiều nghiên cứu cho thấy, chiếu sáng quá mức, màu sắc ánh sáng không phù hợp gây rối loạn giấc ngủ, đau đầu, mệt mỏi, căng thẳng thần kinh, suy giảm khả năng tình dục.

Nhiều tổ chức y tế uy tín của Mỹ và WHO còn cảnh báo về nguy cơ lạm dụng ánh sáng vào ban đêm làm gia tăng nguy cơ ung thư vú. Ánh sáng chói (tình trạng đối lập giữa vùng sáng và vùng tối trong tầm nhìn), một trong những biểu hiện của ô nhiễm ánh sáng là nguyên nhân quan trọng dẫn đến tai nạn giao thông.