Làm sao chúng ta có thể giúp mọi người tiết kiệm được nhiều tiền?
Một bài báo thú vị bởi Leon Tam và Utpal Dholakia (tháng 2/2014) trên Psychological Science cho rằng, những niềm tin của con người về thời gian có thể có một tác động lớn đến số tiền họ tiết kiệm được.
Nhiều người (đặc biệt từ các nền văn hóa phương Tây) có xu hướng nghĩ về thời gian như một đường thẳng. Người ta chấm một điểm trên đường thẳng đó và gọi nó là hiện tại. Đằng sau nó là quá khứ, và đằng trước nó là tương lai. Vì tương lai ở xa, nên nhiều cách tiếp cận giúp con người tiết kiệm được nhiều tiền hơn đó là thiết kế làm sao để khiến con người cảm giác dường như tương lai gần hơn với hiện tại. Quan điểm là khi mọi người nhận ra họ phải giúp đỡ cái tôi tương lai của họ thì họ sẽ có nhiều khả năng để dành tiền để giúp họ đạt được những mục tiêu trong tương lai của họ.
Tuy nhiên, những kỹ thuật đó thường thất bại. Con người nhận thấy cái tôi tương lai của họ có thể cần sự giúp đỡ, nhưng họ cũng lạc quan rằng họ sẽ kiếm được nhiều tiền hơn trong tương lai và do đó họ sẽ tiết kiệm được nhiều tiền hơn ở tương lai so với hiện tại.
Tam và Dholakia chỉ ra con người cũng nghĩ về thời gian theo quan điểm của những chu kì. Mọi người biết rằng các ngày trong tuần lặp lại, và các mùa lặp lại mỗi năm. Khi con người tập trung vào những chu kỳ đó, họ có thể nhận ra cuộc sống của họ không thay đổi nhiều từ chu kì này sang chu kỳ khác. Kết quả là, nếu con người không tiết kiệm được tiền trong hiện tại thì tại sao họ nên tin là họ sẽ ở trong một hoàn cảnh khác vào chu kì tới? Các nhà nghiên cứu cho rằng, làm cho con người tập trung vào bản chất theo chu kỳ của thời gian có thể khiến con người gia tăng khoản tiền họ tiết kiệm, vì họ nhận ra tương lai sẽ không có nhiều khác biệt hơn hiện tại.
Trong một nghiên cứu, những người trưởng thành độ tuổi từ 19 đến 55 được đặt trong một trong ba điều kiện thực nghiệm.
Một nhóm được yêu cầu nghĩ về thời gian như một chu kỳ và nhận ra những chu kỳ của cuộc sống lặp đi lặp lại. Họ được cho biết nếu họ không tiết kiệm tiền bây giờ thì họ không thể ở trong một hoàn cảnh khác vào lần tới khi chu kỳ này xuất hiện.
Nhóm thứ hai được yêu cầu nghĩ về thời gian như một đường thẳng. Mục tiêu của họ là tiết kiệm tiền để giúp cái tôi tương lai của họ ở vào một vị trí tốt hơn để đạt được những mục tiêu của họ.
Nhóm thứ ba không nhận được chỉ dẫn cụ thể nào về thời gian.
Sau đó, những người tham gia dự đoán họ sẽ tiết kiệm được bao nhiêu tiền qua 2 tuần tiếp theo. Sau 2 tuần, những người tham gia được liên lạc và nói họ đã tiết kiệm được bao nhiêu tiền trong khoảng thời gian đó.
Những người tham gia trong điều kiện kiểm soát dự đoán họ sẽ tiết kiệm đươc $133, và thực tế họ tiết kiệm được $81. Những người được yêu cầu nghĩ về thời gian như một đường thẳng đã không tiết kiệm được nhiều. Họ dự đoán sẽ tiết kiệm được $140, và thực tế họ tiết kiệm được $118. Nhóm được chỉ dẫn nghĩ về thời gian như một chu kỳ đã tiết kiệm được tốt hơn. Họ dự đoán sẽ tiết kiệm được $233 và thực tế họ tiết kiệm được $216.
Nghiên cứu khác bởi các tác giả đó đã mở rộng nghiên cứu theo hai cách. Đầu tiên, những người tham gia hoặc là được yêu cầu nghĩ về thời gian như một đường thẳng hoặc như một chu kỳ. Họ đưa ra những dự đoán về số tiền họ sẽ tiết kiệm được trong tháng này và số tiền họ sẽ tiết kiệm được trong 1 năm kể từ bây giờ. Những người được yêu cầu nghĩ về thời gian như một chu kỳ đã dự đoán họ sẽ tiết kiệm được nhiều hơn trong tháng này hơn những người được yêu cầu nghĩ về thời gian như đường thẳng. Điều này lặp lại nghiên cứu trước đó. Tuy nhiên, những người được yêu cầu nghĩ về thời gian như một đường thẳng đã dự đoán họ sẽ tiết kiệm được nhiều tiền hơn trong 1 năm kể từ bây giờ so với những người được yêu cầu nghĩ về thời gian như một chu kỳ. Tức là, những người nghĩ về thời gian như đường thẳng thì lạc quan hơn về khả năng tiết kiệm tiền trong tương lai của họ so với những người được yêu cầu nghĩ về thời gian như một chu kỳ.
Cuối cùng, mọi người được hỏi về khả năng lập kế hoạch tiết kiệm tiền của họ. Những người được yêu cầu nghĩ về thời gian như một chu kì thì bộc lộ nhiều tự tin hơn trong kế hoạch tiết kiệm tiền của họ so với những người được yêu cầu nghĩ về thời gian như một đường thẳng.
Tất cả điều này có ý nghĩa gì?
Chúng ta thường lạc quan về tương lai. Trong tương lai, chúng ta tin là mình sẽ kiếm được nhiều tiền hơn, kháng cự cám dỗ tốt hơn; chúng ta giả định là mình sẽ ăn uống tốt hơn và tập thể dục thường xuyên hơn. Nhưng trong thực tế, tương lai thường rất giống hiện tại. Luôn luôn có những cám dỗ để tiêu tiền, ăn quá nhiều và trốn tập thể dục.
Việc tập trung vào những chu kỳ của cuộc sống giúp con người thực tế hơn về tương lai sẽ giống như hiện tại. Đạt được những mục tiêu trong tương lai đòi hỏi bạn hành động ngay bây giờ.
