Một loài cá heo lưng gù chưa từng được khoa học biết đến được phát hiện trong vùng nước phía Bắc Australia, theo một nhóm các nhà khoa học đang làm việc cho tổ chức bảo tồn Wildlife Conservation Society, bảo tàng Lịch sử tự nhiên của Mỹ (American Museum of Natural History) và nhiều nhóm các cơ quan khác tham gia vào nghiên cứu cho hay.
Để xác định số lượng cá heo đã tuyệt chủng thuộc họ cá heo lưng gù (loài cá được đặt tên là cá heo lưng gù do nó có một bướu rất đặc trưng nằm ngay dưới vây lưng), nhóm nghiên cứu đã nghiên cứu lịch sử tiến hóa của họ sinh vật có vú sống ở đại dương này, sử dụng cả các đặc điểm hình thái và dữ liệu về di truyền. Trong khi cá heo biển Đại Tây Dương là một loài đã được nhận dạng, nghiên cứu này là bằng chứng tuyệt vời nhất để xác định thời điểm đã chia tách cá heo lưng gù Ấn Độ – Thái Bình Dương thành 3 loài, một trong số đó là hoàn toàn mới đối với khoa học.
“Dựa trên các kết quả nghiên cứu và các phân tích di truyền kết hợp với phân tích hình thái học, chúng tôi có thể cho rằng cá heo lưng gù gồm ít nhất 4 loài”. Tiến sĩ Martin Mendez, trợ lý giám đốc thuộc WCS’s Latin America và Caribbean Program và là tác giả đứng đầu nghiên cứu cho biết. “Khám phá này giúp làm rõ những hiểu biết về lịch sử tiến hóa của nhóm sinh vật này và thông báo cho những người làm chính sách bảo tồn nhằm hỗ trợ bảo vệ an toàn mỗi loài sinh vật này”.
Các tác giả cho rằng nhận, dạng ít nhất 4 loài trong họ cá heo lưng gù đó là: cá heo lưng gù Đại Tây Dương (tên khoa học là Sousa teuszii), loài cá xuất hiện trong vùng Đại Tây Dương phía Nam của Tây Phi; loài cá heo lưng gù Ấn Độ – Thái Bình Dương (tên khoa học là Sousa plumbea), loài phân bố từ khu vực trung tâm tới phía Nam của Ấn Độ Dương; và một loài cá heo lưng gù Ấn Độ – Thái Bình Dương khác nữa (tên khoa học là Sousa chinensis), cư trú tại phía Nam Ấn Độ Dương và Tây Thái Bình Dương, và loài Sousa thứ tư được phát hiện thấy ở phía Bắc của Australia vẫn chưa được đặt tên (sự điều chỉnh chính thức về tên gọi và số loài xuất hiện thông qua một quá trình tách rời và bổ sung dựa trên những kết quả nghiên cứu này).
“Thông tin mới về các loài đã tuyệt chủng thông qua các heo lưng gù sẽ làm tăng số lượng các loài đã được nhận dạng, và cung cấp các bằng chứng khoa học cần thiết để phân định quản lý nhằm mục đích bảo vệ sự đa dạng di truyền của chúng và các môi trường sống quan trọng liên quan”, tiến sĩ Howard Rosenbaum, giám đốc của WCS’s Ocean Giants Program và tác giả trên bài báo công bố cho biết.
Nghiên cứu để làm rõ phân loại đối với một nhóm cá heo phân bố rộng còn ít được biết đến, các tác giả đã thu thập một bộ dữ liệu lớn về đặc điểm vật lý thu thập phần lớn từ những con cá heo mắc cạn và các mẫu vật bảo tàng. Đặc biệt là nhóm nghiên cứu đã kiểm tra các đặc điểm của 180 hộp sọ thu thập phần lớn trong khu vực phân bố của nhóm cá heo lưng gù để so sánh các đặc điểm hình thái học thông qua khu vực này.
Các nhà nghiên cứu cũng đã lấy 235 mẫu mô từ những loài động vật cùng trong khu vực trải dài từ Đông Đại Tây Dương tới Tây biển Thái Bình Dương, phân tích cả DNA ti thể và DNA nhân đối với các biến dị đáng chú ý trong quần thể.
Cá heo lưng gù trưởng thành dài khoảng 8 feets và có mầu từ xám đen tới hồng hoặc trắng. Loài này thường sống ở vùng nước ven bờ biển, các vùng châu thổ, các cửa sông và xuất hiện từ vùng biển Ấn Độ và Thái Bình Dương cho tới vùng biển Australia. Các heo lưng gù Đại Tây Dương được cho là loài “Sắp nguy cấp (Vulnerable)” theo sách đỏ của Hiệp hội bảo tồn thiên nhiên Quốc tế IUCN, nhưng trái lại cá heo Ấn Độ – Thái Bình Dương Sousa chinensis được liệt là loài “Sắp bị đe dọa – Near Threatened”.
Theo Phạm Thị Bích Thu (Sciencedaily)
