Theo dữ liệu từ chuyến khám phá Thổ Tinh của tàu Cassini, có hai mặt trăng của Thổ Tinh là Tethys và Dione đang phun những luồng lớn các hạt vào không gian. Phát hiện này cho thấy khả năng có những hoạt động địa chất, thậm chí có thể là núi lửa đang hoạt động ở trên những thiên thể băng giá này.
Do tác động của chất khí tích điện (thậm chí tới trạng thái plasma) bị bẫy trong từ trường của Thổ Tinh, những luồng hạt này vẫn bám lấy hai mặt trăng mà không bị tan rã nhanh chóng. Thổ Tinh tự quanh quanh nó với chu kỳ 10 giờ 46 phút, sự quay đó cũng có xu hướng hất plasma ra khỏi hành tinh.
Ngay sau khi Cassini tới Saturn vào tháng 6/2004, nó đã phát hiện cái đĩa plasma tạo ra bởi sự quay của hành tinh và cả những vòi khí lớn phun ra từ rìa đĩa.
Mới đây, Jim Burch ở Viện Nghiên cứu tây nam (Mỹ)và các đồng nghiệp đã sử dụng Phổ kế Plasma Cassini (CAPS) để nghiên cứu tỉ mỉ về hiện tượng này. Họ đã chỉ ra rằng, các electron phát ra quay hướng về phía Tethys và Dione. “Chứng tỏ Tethys và Dione là những nguồn plasma quan trọng trong quyển từ của Thổ Tinh,” Burch nói.
Hệ thống vệ tinh của Thổ tinh.
Trước khi biết được điều này, người ta chỉ mới biết về sự hoạt động trên mặt trăng Enceladus của Thổ Tinh. “Kết quả mới này có vẻ là một bằng chứng thuyết phục cho thấy trên Tethys và Dione cũng có sự hoạt động,” Andrew Coates, một cộng sự của nghiên cứu, đến từ Phòng Thí nghiệm Khoa học Không gian Mullard nói.
Những hoạt động như vậy có nghĩa là hành tinh vẫn chưa đạt đến sự cân bằng, hoặc có lẽ là nó đang được cung cấp năng lượng.
Burch nói rằng, ngoài việc theo dõi các electron, nhóm nghiên cứu cũng đang đi tìm hành tung của các dòng ion để xác định được toàn bộ hợp phần plasma của Tethys và Dione. Khám phá này đã được công bố trên chuyên san Nature ngày 14/6/2007.
Điện trường và từ trường ghi nhận bởi tàu Cassini ngày 28/10/2004 (Nature 447 833).
Theo Nature, Vật lý Việt Nam
