Nơi đây từng hiện diện trong nhiều tiểu thuyết, phim ảnh, tiêu biểu chính là cuốn sách Mật mã Da Vinci của tác giải Dan Brown.
Bảo tàng Louvre có lẽ là cái tên không còn xa lạ với chúng ta, đây là một điểm văn hóa nổi tiếng của thế giới. Nơi đây từng hiện diện trong nhiều tiểu thuyết, phim ảnh, tiêu biểu chính là cuốn sách Mật mã Da Vinci của tác giải Dan Brown. Nơi đây lưu giữ rất nhiều hiện vật có giá trị văn hóa lớn, từ tranh vẽ, nghệ thuật họa hình, nghệ thuật trang trí đến những tác phẩm điêu khắc. Bảo tàng Louvre không chỉ là nơi lưu giữ các giá trị văn hóa lịch sử tiêu biểu của nhân loại mà chính bản thân nó cũng là một trung tâm văn hóa, minh chứng lịch sử của Pháp nói riêng và toàn thế giới nói chung. Trong bài viết này chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về bảo tàng Louvre.
Nền móng ban đầu
Xuất phát điểm của bảo tàng Louvre là từ một pháo đài phòng thủ bên bờ sông Xen. Vua Philippe Auguste đã cho xây dựng Louvre vào năm 1190. Đến thế kỉ 14, Louvre lại có thêm một chức năng nữa là trở thành cung điện hoàng gia, dưới thời vua Charles V. Trong những năm sau đó, Louvre đã được sửa chữa, mở rộng, đầu tư qua nhiều triều đại. Việc tu sửa này được thực hiện dưới bàn tay của những kiến trúc sư hàng đầu Pháp và Châu Âu. Thời điểm này được coi như thời hoàng kim của Louvre với tư cách là một cung điện. Tuy nhiên từ năm 1672, sau khi cung điện Versailles được hoàn thành thì nơi đây đã vắng vẻ một thời gian. Nhưng đó cũng là lúc Louvre bắt đầu quá trình chuyển mình để trở thành một bảo tàng như hiện tại.
Sự ra đời của bảo tàng
Con người Pháp mang trong mình đặc trưng thanh lịch và coi trọng văn hóa. Chính trong khoảng thời gian mà Louvre bị “phơi bụi” cũng là lúc mà nước Pháp nhận thức được sự cần thiết của việc phát triển và gìn giữ di sản. Nhiều các cơ quan quản lý bảo tồn văn hóa đã được ra đời trong thời kì này. Bản thân một nơi được xây dựng kiên cố, đầy đủ và xa hoa như Louvre cũng không thể bị bỏ trống, bởi vậy đã có sự kết hợp biến Louvre thành một viện bảo tàng.
Hiệp ước Campo-Formio năm 1797 đã đem lại cho nước Pháp rất nhiều tác phẩm giá trị từ Veneza và bộ sưu tập của Giáo hoàng. Trong số đó, các họa phẩm cùng những tác phẩm điêu khắc cổ được chuyển về Louvre. Ngày 9 tháng 11 năm 1800, Napoléon và vợ cho khánh thành bảo tàng Cổ đại. Từ đó, Louvre không ngừng nhận được thêm hiện vật nhờ những cuộc viễn chinh của quân đội Pháp. Cũng dưới thời Đệ nhất đế chế, bảo tàng được mang tên Napoléon. Trong khoảng thời gian 1804 đến 1811, nơi đây được kiến trúc sư Fontaine mở rộng, trang trí lại và Napoléon cho xây dựng khải hoàn môn Carrousel ở giữa Louvre và Tuileries (một tòa cung điện). Đến khi Đệ nhất đế chế sụp đổ vào năm 1815, các quốc gia đã lấy lại tài sản của mình, gây ảnh hưởng trực tiếp đến bộ sưu tập của Louvre. Đây là thời kì đánh dấu nhiều thăng trầm của viện bảo tàng nhưng cũng là thời điểm Louvre được lấy lại tên thật của mình.
Trong nhiều năm tiếp theo, bảo tàng tiếp tục là nơi lưu giữ nhiều hiện vật quý được đưa về từ khắp nơi. Thời Đệ nhị đế chế, cung điện Tuileries được mở rộng và lần đầu tiên được nối với Louvre. Năm 1871, Tuileries bị đốt cháy rồi phá hủy sau đó. Còn Louvre được kiến trúc sư Hector-Martin Lefuel sửa chữa lại.
Thời hiện đại
Đến thế kỉ 19, viện bảo tàng Louvre đã trở thành một nơi nổi tiếng và uy tín bậc nhất. Rất nhiều những họa sĩ lớn đã dành thời gian thực tập nghiên cứu tại đây, trong đó có cả Edgar Degas – người được cho phép để tạo ra bản sao của các bức tranh trong bảo tàng.
Năm 1905, một bộ sưu tập nghệ thuật trang trí được mang từ Palais de l’Industrie về Louvre và đến năm 1922, phòng trưng bày nghệ thuật Hồi giáo được mở ở tòa nhà Horloge. Từ năm 1930, một số không gian được tu sửa với mục đích dành cho các tác phẩm điêu khắc. Sân Cour du Sphinx được lợp mái kính dành cho điêu khắc cổ. Điêu khắc châu Âu nằm trong dãy nhà Flore. Các phòng Ai Cập và phương Đông Cổ đại cũng được sửa chữa lại.
Thế chiến thứ hai nổ ra, các hiện vật của Louvre được giấu trong những túi cát và gửi đi khắp nơi. Mặc dù gần như trống rỗng, năm 1940, khi Quân đội Đức chiếm giữ Paris, Louvre được mở cửa trở lại. Năm 1945, các bộ sưu tập của lại được đưa dần trở lại.
Năm 1981, Tổng thống Pháp tuyên bố toàn bộ không gian cung điện Louvre sẽ dành cho bảo tàng. Dự án mang tên “Grand Louvre” được bắt đầu. Tới năm 1983, kiến trúc sư nổi tiếng Ieoh Ming Pei được chọn để thực hiện dự án này. Năm 1986, bảo tàng Orsay khánh thành. Các bộ sưu tập nghệ thuật châu Âu từ 1848 tới thời kỳ khai sinh trường phái lập thể được chuyển từ Louvre về bảo tàng mới.
Ngày 30 tháng 3 năm 1989, công trình gây nhiều tranh cãi Kim tự tháp kính khánh thành trên sân Napoléon. Một không gian lớn được mở ngầm dưới kim tự tháp, trở thành lối vào chính của bảo tàng. Sảnh lớn này còn dành cho các dịch vụ gửi áo, hiệu sách, nhà hàng, quán cà phê. Năm 1993, dãy Richelieu mở cửa đón công chúng. Ba sân phía trong được lợp mái trở thành không gian lý tưởng cho các tác phẩm cỡ lớn. Tới 1997, một số phòng dãy Sackler được dành cho phương Đông Cổ đại và 1998, École du Louvre được mở ở dãy Flore với 5000m² dành cho điêu khắc.
Nghệ thuật quy tụ về Louvre
Nhìn chung, hiện vật ở Louvre rất phong phú và đa dạng, đến từ mọi nơi trên thế giới. Bộ sưu tập của bảo tàng Louvre gồm hơn 380.000 hiện vật, nhưng chỉ có khoảng 35.000 hiện vật được trưng bày thường xuyên. Toàn bộ Louvre rộng 210.000m², trong đó 60.600m² dành cho trưng bày và được chia thành 8 khu: Phương Đông cổ đại; Ai Cập cổ đại; Hy Lạp, La Mã và Etruria cổ đại; Nghệ thuật Hồi giáo; Hội họa; Điêu khắc; Nghệ thuật họa hình và Nghệ thuật trang trí.Theo chính sách sắp xếp, tổ chức của hệ thống bảo tàng quốc gia Pháp, nhiều bộ sưu tập giá trị từng ở Louvre đã được chuyển đến các bảo tàng khác. Hiện nay, những hiện vật của Louvre bao gồm các tác phẩm nghệ thuật phương Tây từ Trung Cổ cho tới năm 1848, các nền văn minh cổ và nghệ thuật Hồi giáo.
Ngoài 8 bộ sưu tập chính, Louvre còn một khu trưng bày lịch sử của chính cung điện và một bộ sưu tập nghệ thuật châu Á, Phi, Mỹ và châu Đại Dương.
Tất cả những hiện vật nghệ thuật ở Louvre đều được quốc hữu hóa sau giai đoạn quân chủ. Tuy nhiên phải nói rằng niềm đam mê nghệ thuật của các vị vua đã giúp cho Louvre có một kho tàng rất nhiều các bộ sưu tập quý giá. François I là người đã thu thập các tác phẩm của Raphael, Titian, Leonardo da Vinci và các nghệ sĩ thời Phục hưng hiện đại khác. Một số trường hợp như với bức tượng của Michelangelo – “The Slave“ là được tặng từ chính tác giả.
Napoleon Bonaparte cũng là nhân vật đã đóng góp nhiều cho các vụ thu thập của bảo tàng Louvre. Những cuộc chinh phục của ông mang về cho bảo tàng nhiều chiến lợi phẩm. Dưới sự chỉ đạo của Dominique Vivant Denon, bộ sưu tập của bảo tàng Louvre cũng được mở rộng rất nhiều. Denon đi đến các vùng chinh phục bởi quân đội của Napoleon để lựa chọn những hiện vật mang về. Các ký kết với các quốc gia như Đức, Áo và Tây Ban Nha đều có phần giành quyền kiểm soát những tác phẩm nghệ thuật. Và tất nhiên chúng đều được quy tụ về Louvre. Bản thân Napoleon cũng chi trả cho vài bộ sưu tập để mang về bảo tàng.
Những tác phẩm nổi tiếng
Theo như ý kiến của số đông thì tác phẩm danh tiếng nhất được lưu giữ trong bảo tàng là bức tranh Mona Lisa của Leonardo da Vinci hay còn được gọi là La Joconda. Bức Mona Lisa có hộp thư riêng tại bảo tàng Louvre. Đây là một biểu tượng của niềm tự hào quốc gia tuy nhiên cũng chứa đựng những kỉ niệm đau lòng. Năm 1910, một người đàn ông bị vợ chưa cưới bỏ rơi đã tự tử trước bức tranh. Năm sau, một giám sát tại bảo tàng đã cố gắng đánh cắp bức họa này, dẫn đến một làn sóng bức xúc trước an ninh nơi đây. Mona Lisa cũng là mục tiêu của một số trò ác ý, một số thăm quan đã ném axit và phun sơn đỏ lên khu vực bức tranh.
Một tác phẩm nổi tiếng khác là bức tượng Venus de Milo – tương thần vệ nữ thành Milo. Đây là là một bức tượng Hy Lạp cổ đại và là một tác phẩm điêu khắc Hy Lạp cổ đại nổi tiếng nhất, khắc hoạ Aphrodite – vị nữ thần tình yêu và sắc đẹp của người Hy Lạp. Tượng được điêu khắc trên chất liệu cẩm thạch, hơi lớn hơn người thật với chiều cao 203cm (80 inches), nhưng đã mất hai tay và bệ nguyên bản. Bức tượng được tìm thấy trên đảo Melo vào năm 1820 và nhanh chóng đến với Louvre.
Sau sự xuất hiện của tượng Venus 60 năm, bức tượng thần chiến thắng Samothrace được tìm thấy. Đây là một tác phẩm điêu khắc Hy Lạp cổ bằng đá cẩm thạch, mô tả vị thần tượng trưng cho chiến thắng. Bức tượng được nhà ngoại giao người Pháp Charles Champoiseau phát hiện năm 1863, tại đảo Samothrace, phía Đông Hy Lạp, trong tình trạng bị vỡ thành nhiều mảnh. Champoiseau xác định được đây là một bức tượng thần Nike mang hình một phụ nữ có cánh. Các mảnh vỡ được gửi về Paris, ghép lại và trưng bày tại Louvre.
Một trong những hiện vật giá trị nhất của bảo tàng Louvre là phiến đá Bộ luật Hammurabi. Đây là một trong những văn bản luật cổ nhất được tìm thấy, có từ thời vua Hammurabi, khoảng 1760 trước Công nguyên. Một hiện vật giá trị khác là tấm bia Mesha, từ thế kỷ 9 trước Công nguyên.
Kết
Bảo tàng Louvre đã tồn tại và phát triển trong suốt nhiều thế kỉ. Những thăng trầm lịch sử đã gây dựng cho nơi này một bề dày văn hóa tuyệt vời. Những tác phẩm nghệ thuật từ hội họa, điêu khắc và nhiều các loại hình đa dạng khác đều được lưu giữ hết sức cẩn thận. Hàng năm bảo tàng Louvre đón hàng triệu lượt khách du lịch từ khắp mọi nơi trên thế giới. Ngoài ra nơi đây cũng được rất nhiều các tổ chức quốc tế cũng như cá nhân tài trợ và quan tâm đến. Trong tương lai, Louvre sẽ vẫn tiếp tục giữ nguyên được vị thế của mình là một viện bảo tàng hàng đầu trên thế giới.
