Du khách đến với Hà Giang không chỉ biết đến những danh lam thắng cảnh nổi tiếng trên Cao nguyên đá mà còn được tận mắt chứng kiến những phong tục tập quán, những nét sinh hoạt văn hóa độc đáo của đồng bào các dân tộc thiểu số.
Trong những ngày đầu Xuân mới, du khách còn được xem hội thi chọi dê – một sân chơi bổ ích “độc nhất vô nhị” trên Cao nguyên đá Đồng Văn. Dê là loại gia súc chịu được sự khắc nghiệt của thời tiết trên Cao nguyên đá Hà Giang; đây là loại gia súc dễ nuôi, không kén chọn thức ăn, sinh sản và phát triển nhanh, là nguồn thực phẩm bổ dưỡng dễ chế biến.
Chăn nuôi dê cũng là một thế mạnh đối với các huyện vùng cao phía Bắc, phía Tây và huyện Bắc Mê của Hà Giang. Đã có rất nhiều mô hình nuôi dê sinh sản và nuôi dê thịt thành công mang lại hiệu quả kinh tế cao, giúp người nông dân từng bước nâng cao chất lượng cuộc sống, vươn lên xóa đói giảm nghèo.
Trước đây, những chú dê thường được bà con dân tộc thiểu số Hà Giang nuôi với mục đích tăng gia sản xuất, phục vụ đời sống sinh hoạt của nhân dân.Ngày nay, những chú dê núi còn được nuôi dưỡng, chăm sóc chu đáo để đi thi; đây là nét văn hóa mang tính cộng đồng, vui chơi giải trí trong ngày đầu xuân; là dịp để người nông dân được giao lưu học hỏi, trao đổi kinh nghiệm chăn nuôi và phát triển đàn dê.
Những chú dê tham gia hội thi thường ở 3 hạng cân, từ 31-35 kg, 36-40 kg và từ 41-50 kg. Thường ngày, những chú dê núi này rất hiền lành, nhởn nhơ gặm cỏ hoặc ăn lá cây trên những vách núi đá cao dựng đứng. Khi bước vào hội thi, các chú dê đã tranh tài quyết liệt, với nhiều miếng đánh độc đầy kịch tính, bất ngờ. Nhiều con còn dùng chiêu “khóa chân” đối thủ rất “hóc hiểm”; đặc biệt là tại các hội thi chọi dê, một nét độc đáo, vui nhất là chẳng con nào bị thương.
Anh Nguyễn Mạnh Hùng, một du khách từ Thủ đô Hà Nội lên du xuân Hà Giang trong những ngày đầu xuân mới Nhâm Thìn 2012 cho biết anh đã được chứng kiến nhiều pha đấu chọi tại các hội thi chọi trâu Đồ Sơn (Hải Phòng), chọi bò U Pác Miều (Cao Bằng), nhưng thật đặc sắc và rất vui khi tận mắt xem các trận đấu tại Hội thi chọi dê ở Hà Giang.
Xem chọi dê không thấy đáng sợ như những cuộc đấu chọi của trâu, bò, nhưng lại không kém phần gay cấn, quyết liệt và thực sự ấn tượng. “Nhất định Tết sang năm tôi sẽ dành nhiều thời gian hơn để tìm hiểu kỹ hơn về phong cảnh, tập tục, đời sống văn hóa và hội thi chọi dê nơi đây,” anh Hùng nói.
