Bạn không biết nhóm máu của mình là gì? Bạn không phải là người duy nhất. Mặc dù nhóm máu là phần cơ bản tạo nên đặc điểm sinh học, do gene quyết định, thì trừ khi trả tiền xét nghiệm, bạn chỉ có 3 cách biết mình thuộc nhóm máu nào.
Đầu tiên đó là khi bạn cần truyền máu. Thứ hai là khi bạn mang thai – phụ nữ sẽ được kiểm tra để loại bỏ những rắc rối do khác nhóm máu với em bé trong bụng. Và sau cùng, khi cho máu, bạn sẽ được thông báo trên thẻ hiến máu.
Một công trình nghiên cứu trên 20.635 người gồm 15.255 nữ và 5.380 nam đủ mọi lứa tuổi đã cho tỷ lệ nhóm máu sau:
Nhóm máu O: 44.42% A: 34.83% B: 13.61% AB: 7.14%
-
1
Nhóm máu được phát hiện từ khi nào?
Cho mãi đến năm 1900, khi nhà khoa học Áo Karl Landsteiner phát hiện ra máu được chia thành các nhóm khác nhau. Còn trước đó, nếu bạn được truyền máu, sẽ là may rủi nếu được sống hay chết. Đó là bởi vì việc trộn hai nhóm máu khác nhau sẽ gây ra hiện tượng “kết khối” – các tế bào máu dính với nhau, tạo ra phản ứng độc hại, có thể gây tử vong.
-
2
Có bao nhiêu loại nhóm máu?
Nếu bạn có nhóm máu A, nghĩa là bạn có kháng nguyên A bao phủ tế bào hồng cầu. Với nhóm B, bạn có kháng nguyên B. Nhóm O, còn được gọi là Zero ở một số quốc gia, nghĩa là bạn chẳng có cả hai loại kháng nguyên trên,và nhóm AB thì có cả hai.
Việc truyền nhầm nhóm máu sẽ gây nguy hiểm vì máu chứa các kháng thể bảo vệ nó trước các kháng nguyên ngoại lai. Chẳng hạn, người nhóm máu A có kháng thể anti-B. Nếu truyền cho họ nhóm máu B có thể gây tử vong vì kháng thể của họ sẽ tấn công tế bào máu truyền vào.
Nếu nghi ngờ về nhóm máu, cách an toàn nhất là truyền máu O vì nó không có kháng nguyên có thể bị nhận nhầm là kẻ xâm lược.
-
3
Hệ thống Rh
Ngoài ABO, còn có hệ thống Rh. Khoảng 84% dân Anh có một kháng nguyên khác – kháng nguyên Rh. Họ được gọi là Rh dương tính. Những người còn lại được gọi là Rh âm tính.
Tình trạng âm hoặc dương tính này sẽ được viết kèm với nhóm máu ABO. Chẳng hạn, nếu bạn nhóm A và có Rh dương tính, bạn sẽ được xếp là A dương tính. Nếu không, bạn sẽ là A âm tính. Cách gọi tương tự với các nhóm máu khác.
Sẽ là tốt nhất khi bạn không trộn nhóm máu A với B, Rh dương tính và Rh âm tính.
-
4
Xét nghiệm nhóm máu như thế nào?
Cách xác định nhóm máu của một người là trộn một vài hồng cầu của họ với kháng thể trong một ống nghiệm hoặc trên một giấy thử đặc biệt. Nếu kháng thể anti-A gây kết khối, người đó là nhóm máu A. Nếu kháng thể anti-B gây kết khối, người này có nhóm máu B. Nếu cả hai kháng thể đều gây phản ứng, người này nhóm máu AB, và nếu chẳng có phản ứng gì cả, họ mang máu O.
-
5
Bạn thừa kế nhóm máu như thế nào?
Chuyện hoang đường khi cho rằng bạn thừa hưởng nhóm máu chỉ từ cha. Thực tế, bạn nhận của cả cha và mẹ. Nếu bố hoặc mẹ nhóm O và người kia nhóm A, con sẽ có nhóm A hoặc O. Nếu bố hoặc mẹ B và người kia O, con sẽ là B hoặc O.
Nếu cả hai bố mẹ là O, con sẽ có nhóm O. Nếu bố hoặc mẹ A và người kia B, con sẽ là A, B hoặc AB.
-
6
Nhóm máu có ảnh hưởng đến sức khỏe?
Nhóm máu không biểu hiện gì cho sức khỏe cả. Nhưng những người ở nhóm cụ thể nào đó có thể mang những đặc điểm nào đó ý nghĩa với sức khỏe của họ.
-
Nhóm A: Có xu hướng gia tăng các bệnh nhiễm trùng, ung thư và các bệnh kết khối cao hơn. Nhưng thuộc nhóm A cũng không có nghĩa là bạn sẽ mắc các căn bệnh này.
-
Nhóm O: Ít có nguy cơ, tỷ lệ mắc và tử vong thấp, biến chứng chậm.
-
Nhóm B: Gần giống nhóm O, trừ khi có bệnh mang tính di truyền theo gia đình .
-
Nhóm AB: Tương tự nhóm A, nghĩa là nguy cơ mắc bệnh và tử vong cao hơn
-
-
7
Từ 2 đặc tính trên, người ta đưa ra một số khuyến cáo về cách sống như sau:
Những vấn đề cả 4 nhóm đều phải tránh: Nghiện thuốc lá; chế độ ăn giảm ngọt, tăng chất đạm và rau quả tươi. Tránh dùng các gia vị gây kích thích mạnh như tiêu, giấm, ớt… Tránh 2 thái cực: ăn quá ít hay bỏ bữa vì gây thiếu tiết dịch vị, hoặc ngược lại ăn quá nhiều. Với người béo phì cần tập thể dục nhiều, ăn bớt đường, mỡ, chất bột; sinh hoạt điều độ, tham gia các thú vui thích hợp với tuổi tác, giới tính và hoàn cảnh sống.
-
8
Ngoài ra cần lưu ý thêm cho từng nhóm máu cụ thể:
- Nhóm O: Làm việc theo chương trình đã vạch ra cho từng năm, tháng, ngày, tránh bốc đồng, tuỳ hứng. Muốn thay nếp sống cũng nên từ từ để thích nghi dần. Có thể ăn nhiều món nhưng cần nhai chậm, không nuốt vội. Nên hạn chế dùng ngũ cốc, bơ, sữa, phô mai, cà phê, trà đen và một số quả có vị chua như cam, chanh, quýt, dâu…
- Nhóm A: Sinh hoạt ổn định, coi trọng lao động, sáng tạo, cần nơi yên tĩnh, ít ánh sáng chói, rèn luyện trong trạng thái tĩnh nhiều hơn động, vận động nhẹ nhàng, chậm chạp, ngủ 8 tiếng trở lên mỗi ngày và không thức quá 11 giờ đêm . Khi ăn cố nhai nhanh vì lượng acid trong dạ dày thường ít, đầu ngày ăn nhiều chất đạm hơn cuối ngày, nên ăn thành nhiều bữa (6 bữa hơn là 3 bữa mỗi ngày vì mỗi lần thường ăn ít), tránh bỏ bữa.
- Nhóm B: Coi trọng hoạt động thị giác, sáng tạo, sống giản dị và sắp xếp theo ý mình. Ngủ như nhóm A, cần tham gia công tác xã hội và sinh hoạt cộng đồng nhiều hơn. Ăn nhiều bữa như nhóm A, tạo không khí để ăn ngon, chú trọng đến chất lượng hơn là số lượng. Hạn chế các món ăn hải sản, kem, phô mai nhưng vẫn có thể dùng bơ, sữa.
- Nhóm AB: Nên sống gần với tự nhiên hơn, tránh lo nghĩ đến những điều mà mình không giải quyết được. Làm việc theo chương trình như nhóm O và tăng cường hoạt động xã hội như nhóm B. Tạo những hứng thú riêng để tự thưởng thức.
-
9
Có thể đổi nhóm máu không?
Nói chung, câu trả lời là không. Nhưng cũng có trường hợp ngoại lệ.
Việc cấy ghép tủy xương sẽ làm thay đổi nhóm múa của bạn thành nhóm máu của người hiến tủy, vì hồng cầu được tạo ra trong tủy.
Các nhà khoa học đã phát triển một cách biến nhóm máu thành nhóm máu khác. Điều đó nghĩa là máu nhóm A, B và AB có thể biến thành máu O, loại an toàn cho nhiều bệnh nhân và đáp ứng được tình trạng thiếu máu.
Điều cuối cùng, nếu nhóm máu của bạn rất hiếm (có tổ hợp các kháng nguyên lạ), bạn đảm bảo rằng đã gửi nó vào ngân hàng.
Người có nhóm máu hiếm có thể nhận truyền máu chỉ một lần duy nhất từ nhóm ABO, nhưng nếu cần truyền máu thường xuyên, họ phải tìm được một hệ miễn dịch phù hợp chính xác với máu mình.
Chính vì vậy, những người có máu hiếm nhất được khuyến khích gửi máu vào ngân hàng, đề phòng trường hợp cần truyền máu.
-
10
Sự truyền máu: các nhóm máu
Nhóm
Tần suất % (người da trắng
Được truyền từ người cho là
Hồng cầu
Huyết thanh
Bị ngưng kết bởi huyết thanh của nhóm
Chứa kháng nguyên gây ngưng kết
Ngưng kết các tế bào của của
Chứa kháng thể gây ngưng kết
AB
5
A,B,AB,O
O,A,B
A,B
Không
Không
A
40
A hoặc O
O,B
A
AB,B
B
B
110
B hoặc O
O,A
B
AB,A
A
O
45
O
Không
Không
AB,A,B
A,B
Rh+
86
Rh+ hoặc Rh–
Rh–
14
Rh–
1. Ảnh hưởng của huyết thanh bệnh nhân lên hồng cầu người cho là quan trọng – không có sự ngược lại
2. Máu của người cho được xét nghiệm phản ứng trực tiếp với huyết thanh của bệnh nhân về sự tương hợp và với huyết thanh của các nhóm máu A và nhóm máu B
3. Trong trường hợp khẩn cấp chỉ có máu nhóm O, Rh(-) là có thể dùng được
