Liệu một kẻ tham vọng điên cuồng có thể trở nên thờ ơ với thời cuộc? Còn một gã không làm gì nên hồn lại biến thành một kẻ đam mê danh vọng? Một chuyên gia hàng đầu về tâm lý tính cách đã khẳng định rằng tính cách con người hoàn toàn có thể thay đổi.
Tư tưởng tồn tại bấy lâu nay rằng cá tính con người đã in sâu trong máu giờ đã bị lung lay.
“Các nghiên cứu trước trên những cặp song sinh ám chỉ rằng mọi thứ đã được lập trình trước, tính cách đã in dấu vĩnh viễn trong gene của bạn”, nhà tâm lý học Carol Dweck tại Đại học Stanford, Mỹ, nói.
Nhưng nghiên cứu về tính cách tĩnh này chủ yếu dựa trên định nghĩa về tính cách gồm 5 đặc điểm, bao gồm: sự hướng ngoại, sự ngay thẳng, sự dễ chịu, sự cởi mở, chí tiến thủ. Mặc dù những yếu tố này quan trọng trong tính cách con người nhưng Dweck cho rằng đó chưa phải là định nghĩa đầy đủ nhất, mô hình này còn thiếu những khía cạnh tiềm ẩn mà cũng rất quan trọng trong tính cách.
“Quan điểm của tôi là còn có một lĩnh vực rất lớn nằm giữa những cái mà chúng ta chưa nói đến, và đó là những niềm tin mà con người phát triển nên khi trưởng thành và học tập”, Dweck nói.
Chẳng hạn, việc một người coi trí thông minh là một thứ bất di bất dịch hay có thể thay đổi sẽ tác động mạnh mẽ đến hành vi của họ. Hai cách nhìn về bản thân này được phát triển ngay từ bé và đóng góp phần lớn nên tính cách. “Nó có tác động lớn lên động cơ và thành tựu của họ. Nó đóng vai trò trong kinh doanh và các mối quan hệ xã hội, trong việc mọi người có thể giải quyết các bất đồng hay không, và liệu họ có thể đứng dậy sau thất bại”.
Khi Dweck nghiên cứu các sinh viên tại Đại học Columbia, bà tìm thấy những ai có quan niệm bất biến về trí thông minh sẽ chỉ tập trung tăng cường sự thông minh của mình mà vì vậy ít động lực để học hỏi và ít dám thử thách.
Dweck đã chứng tỏ thấy, “khi bạn thay đổi niềm tin, một loạt điều quan trọng xảy ra: động lực của sinh viên biến chuyển, điểm số tăng cao, nhà quản lý thành những người cố vấn tốt hơn, và những nhà đàm phán thành công hơn”.
Khi trẻ em và kể cả người lớn được dạy rằng năng lực và tính cách có thể phát triển và đổi thay, họ sẽ dễ dàng bật dậy hơn sau những lần vấp ngã.
Tương tự, trong các mối quan hệ tình cảm, người ta vẫn nói rằng một số kiểu tính cách nào đó, hay các cung hoàng đạo, giống như nước và lửa và nên tránh xa nhau. Nhưng nghiên cứu của Dweck cho thấy rằng nước và lửa vẫn có thể điều chỉnh để trở nên hoà hợp.
“Đó chỉ là những niềm tin và niềm tin thì hoàn toàn có thể thay đổi”, Dweck khẳng định.
