Một trong những điểm thăm quan khó có thể bỏ qua trên lòng sông Đà là động Thác Bờ còn gọi là động Tiên.
Từ bến thuyền ở Thung Nai – một xã thuộc huyện Cao Phong, Hòa Bình, con thuyền máy đưa chúng tôi đi quanh lòng hồ sông Đà, tận hưởng không khí trong lành, ngắm vẻ đẹp hoang sơ mà trữ tình của “vịnh Hạ Long trên núi”. Thung Nai quả là một sự kết hợp hoàn hảo của núi, đảo và mặt nước xanh bao la. Trên đường đi, thuyền đưa du khách ghé các thăm những di tích lịch sử, văn hóa và điểm du lịch nổi tiếng của xã lòng hồ Thung Nai để hiểu hơn về vùng đất Tây Bắc đất nước.
Một trong những điểm thăm quan khá thú vị khó có thể bỏ qua khi dạo chơi trên lòng hồ sông Đà là động Thác Bờ. Khu hang động được người dân bản xứ gọi là động Tiên với hang sâu, nhiều tầng thạch nhũ lung linh soi bóng nước vô cùng bí ẩn.
Mùa nước lên, thuyền sẽ đưa du khách ghé tận cửa động. Mùa nước cạn, để vào được động, bạn phải đi trên một bè ghép bằng tre bương dài khoảng 100 mét.
Cửa vào động Thác Bờ khá lớn, cao đến 30 m với những khối đá có hình thù hết sức đặc biệt. Trong lòng động khá rộng, sâu hơn 100 m với nhiều vách đá, nhũ đá có vân khá đẹp đã được hình thành qua nhiều năm tháng. Lòng động Thác Bờ khá gập ghềnh, nhấp nhô chỗ thấp chỗ cao.
Quần thể hang động trong động Thác Bờ được chia thành 3 khu vực:
Khu vực thứ nhất khá rộng rãi, vòm trần cao. Nơi đây có những hàng ghế đá cho du khách ngồi nghỉ chân, thưởng ngoạn cảnh sắc huyền ảo trong lòng động. Các khối nhũ ở đây tạo thành từng cụm lớn, có hình thù kỳ lạ.
Để vào khu vực thứ hai của động Thác Bờ, có một cây cầu nhỏ bắc qua hồ nước khá trong. Ở khu vực này, người ta có cảm giác như lạc vào khu rừng đá với những khối nhũ có hình thù độc đáo, khối mọc lên, khối vươn từ trên xuống. Có những khối đá lớn mọc từ nền động và cao tới gần 2 m. Giữa động có một cột nhũ đá rất lớn, cao khoảng 10 m. Xung quanh là các cột đá nhỏ chen nhau mọc lên. Còn trên trần là vô vàn những nhũ đá như những chiếc rèm kim tuyến rủ xuống. Đến đây mới thấy, thiên nhiên đã ban tặng cho nơi này cảnh sắc thật tuyệt vời.
Khu vực thứ ba của động nằm cao hơn khu vực thứ hai khoảng 50 m. Nơi đây được dành làm nơi thờ Phật. Khu vòm động này khá rộng, có không khí mát lành.
Nhiều người say mê khám phá động Thác Bờ không chỉ bởi những nhũ đá đặc sắc, muôn hình vạn trạng, mà điều đặc biệt hơn khi gõ tay vào đá sẽ tạo nên những âm thanh thú vị nghe như tiếng cồng chiêng của người Mường Hòa Bình.
Động đã được bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là di tích danh thắng cấp quốc gia vào năm 2008 nhưng vẫn chưa nhiều người biết đến.
Xưa kia động Thác Bờ từng là nơi trú binh của nghĩa quân Lê Lợi khi lên đây dẹp loạn phương Bắc. Động cũng từng là nơi trú chân của nhiều cánh lái buôn ngược, xuôi sông Đà khi qua đây gặp sóng to gió lớn. Nay đây là điểm thăm quan kỳ thú trên khu vực lòng hồ sông Đà.
Động Thác Bờ đã được nhà nước công nhận di tích danh thắng quốc gia vào năm 2008 nhưng hiện vẫn chưa nhiều người biết đến.
