Tìm hiểu về hệ thống đại học Hoa Kỳ

College hay University?

Nhiều người Việt Nam vẫn nhầm lẫn khái niệm College trong hệ thống giáo dục Mỹ là cao đẳng. Thực tế, trong hệ thống giáo dục Mỹ, hai từ University và College đều chỉ bậc đại học 4 năm. Hệ College danh tiếng nhất là Liberal Arts College và hệ University nổi bật nhất là National University.

Sự khác biệt giữa University và College là ở tính chất và quy mô. Liberal Arts College thường có từ 2.000 đến 3.000 sinh viên, trong khi đó, quy mô National University thường từ 4.000 đến vài chục nghìn sinh viên. Với University lớn, các em sẽ ít có cơ hội tiếp xúc trực tiếp với thầy cô hơn vì rất nhiều lớp học được giảng dạy bởi trợ giảng (là sinh viên cao học tại trường). Trong khi đó, tại College có tỷ lệ học sinh trên giáo sư trung bình là 10:1, rất thuận lợi cho sinh viên trao đổi với giáo sư.

“Liberal Arts College” thường chỉ tập trung đào tạo bậc đại học, không đào tạo cao học như các trường “National University”. 

Cũng không nên hiểu nhầm các trường “Liberal Arts” chỉ chuyên đào tạo nghệ thuật, vì thực tế, các trường này có chuyên ngành học đa dạng. Nhiều trường cũng có chương trình đào tạo kinh doanh hay kỹ thuật tốt và phù hợp với phần lớn sinh viên Việt Nam.

Do không hiểu rõ về khái niệm trên, nhiều phụ huynh vẫn băn khoăn và hiểu sai lệch về giá trị bằng cấp của các College. Cũng chính sự nhầm lẫn này mà không ít các bạn học sinh Việt Nam đã mất đi cơ hội học bổng khi không apply vào các trường College mà chỉ nhằm vào các trường University.

Công lập hay tư thục?

Ở Việt Nam, những trường đại học hàng đầu đều là các trường công. Tuy nhiên, điều này lại không đúng với giáo dục Mỹ. Những trường tư tại đây thường có truyền thống lâu đời, chất lượng ngang hàng, thậm chí cao hơn trường công. Ngoài ra, một số trường còn được nhận được tài trợ về tài chính nhiều hơn nên cơ sở vật chất cũng như đội ngũ giáo sư thường rất mạnh. 20 trường top của bảng xếp hạng USNews trên cả hạng mục National University và Liberal Arts College đều là các trường tư.

Tuy nhiên, học phí các trường tư cũng lớn hơn nhiều so với các trường công lập. Trung bình, chi phí học tập (đã bao gồm học phí và ăn ở) của các trường rơi vào khoảng 40 nghìn USD đến 60 nghìn USD so với mức 30 nghìn USD đến 40 nghìn USD của trường công lập.

Bù cho việc học phí cao, các trường tư lại có nguồn học bổng lớn cho học sinh quốc tế. Không ít các bạn học sinh Việt Nam đã nhận những học bổng và hỗ trợ tài chính toàn phần hoặc bán phần tại các trường này.

Hệ cao đẳng cộng đồng (Community College)

Hệ cao đẳng cộng đồng là hệ học 2 năm, yêu cầu đầu vào không cao, thậm chí nhiều trường cũng cho phép học sinh chưa tốt nghiệp cấp 3 theo học. Sau 2 năm học cao đẳng, sinh viên có thể xin học tiếp tại các trường đại học 4 năm.

Điểm mạnh của các trường cao đẳng là đầu vào thấp và học phí phải chăng. Thế mạnh này đã đánh trúng vào tâm lý của người Việt, khi khả năng tài chính trở thành gánh nặng cho không ít gia đình.

Bà Trần Phương Hoa, Giám đốc tổ chức tư vấn du học và đào tạo tiếng Anh Summit, cố vấn giáo dục của Viện giáo dục quốc tế IIE năm 2006-2007 cho biết, ở miền Bắc, đặc biệt là Hà Nội, đa phần các phụ huynh và học sinh lựa chọn đi học đại học 4 năm và cố gắng chuẩn bị dài hơi từ 2 năm đến 3 năm để xin hỗ trợ tài chính. Tuy nhiên, ở miền Nam và cụ thể ở TP HCM, Cao đẳng cộng đồng là lựa chọn phổ biến hơn, một phần là do nhiều gia đình có bà con họ hàng ở Mỹ.

Bà Phương Hoa cũng cho biết, tại Hà Nội, những học sinh phụ huynh trường chuyên lớp chọn có tâm lý “ngại” cho con đi học trường cao đẳng nên luôn cố gắng đầu tư luyện thi TOEFL, IELTS, SAT công phu để “săn” học bổng đại học. Nhiều phụ huynh còn tham gia vào tìm trường, chuẩn bị hồ sơ, sát cánh cùng các con hàng năm trời.

Phỏng vấn không ít các bạn trẻ đã xin được học bổng tại Mỹ. Con đường đến Mỹ có rất nhiều và chọn đường cho đúng sẽ giúp học sinh, sinh viên thành công hơn khi học đại học ở Mỹ. Việc tìm hiểu rõ về nền giáo dục Mỹ giúp phụ huynh và học sinh đưa ra được những chiến lược dài hạn cho tương lai. Học sinh có thể tham khảo thông tin từ nguồn uy tín như các trang web đánh giá xếp hạng của Mỹ, Phòng thông tin của Đại Sứ Quán, VietAbroader, Giaoducmy, Summit…